Als je eenmaal hebt besloten om je eigen bedrijf op te richten, is de volgende belangrijke stap het kiezen van de meest geschikte juridische structuur voor je bedrijf. Elke juridische structuur in België heeft verschillende kosten en gevolgen voor je aansprakelijkheid, naast andere specifieke kenmerken.
Er zijn drie opties om je zelfstandige activiteit uit te oefenen:
- een eenmanszaak (zelfstandige)
- een vennootschap (met of zonder rechtspersoonlijkheid)
- een non-profitorganisatie
Eenmanszaak of vennootschap? Elke formule heeft voor- en nadelen, en je keuze zal een grote impact hebben op het leven van je onderneming. Hou rekening met de volgende criteria:
- Het beoogde type activiteit
- Het aantal mensen dat zal deelnemen
- Het beschikbare kapitaal
- De financiële bijdrage van de partners
- Het meest geschikte belastingstelsel
- De te verwachten ontwikkeling van de activiteit
De keuze voor één van deze twee opties vereist diepgaande reflectie en moet worden aangepast aan je bedrijfsproject. Aarzel niet om advies te vragen aan een notaris, advocaat, bedrijfsadviseur, accountant of belastingdeskundige.
Meer informatie over juridische structuren is te vinden op de site van de FOD Justitie.
Eenmanszaak
Een eenmanszaak is de eenvoudigste manier om een zelfstandige activiteit uit te oefenen:
- Er hoeven geen statuten te worden opgesteld en er is geen minimaal startkapitaal vereist
- De oprichtings- en bedrijfskosten zijn laag
- Je kunt je bedrijf snel opstarten
- Jij bent de enige die de leiding heeft en je kunt de beslissingen nemen die nodig zijn voor het uitoefenen van je activiteit zonder dat je andere partners hoeft te raadplegen
- De boekhouding is over het algemeen vereenvoudigd
Vennootschap
De oprichting van een vennootschap vereist, afhankelijk van het type, het volgende:
- De tussenkomst van een notaris
- Een minimumkapitaal
- Een financieel plan
- Het opstellen van statuten
- Een accountantsverklaring (bijvoorbeeld in het geval van een inbreng in natura)
- Daarnaast zijn er ook kosten verbonden aan de beëindiging en liquidatie van een onderneming
- Een vennootschap kan een afzonderlijke rechtspersoonlijkheid hebben die haar zowel rechten als plichten geeft
De meest voorkomende vennootschapsvormen zijn de volgende:
- Naamloze vennootschap (NV): de naamloze vennootschap is de vennootschapsvorm voor ondernemingen van een zekere omvang waarbij kapitaal aantrekken primeert. Eén oprichter volstaat om een NV op te richten.
- Besloten vennootschap (BV): de besloten vennootschap is dé ‘basisvennootschapsvorm’ bij uitstek. Door de weinige dwingende regels hebben ondernemers grote speelruimte om met een vennootschap ‘op maat’ te werken. Zo kan in de statuten vrij worden bepaald hoe besloten de BV is. Eén oprichter volstaat om een BV op te richten.
- Coöperatieve vennootschap (CV): de coöperatieve vennootschap is een vennootschap waarvan de aandeelhouders een coöperatief ideaal nastreven, wat verklaart dat altijd drie oprichters zijn vereist. De CV heeft tot voornaamste doel om aan de behoeften van haar aandeelhouders te voldoen en kan tevens als instrument dienen om de economische of sociale behoeften van haar aandeelhouders te behartigen.
- Vennootschap onder firma (VOF): de vennootschap onder firma is een vennootschap die wordt aangegaan tussen onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijke vennoten. Elke beslissing moet met eenparigheid van stemmen worden genomen, tenzij de overeenkomst bepaalt dat beslissingen bij meerderheid worden genomen.
- Commanditaire vennootschap (CommV): de commanditaire vennootschap is een vennootschap die wordt aangegaan tussen één of meer vennoten die onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn, beherende of gecommanditeerde vennoten genoemd, en één of meer vennoten die zich beperken tot inbreng in geld of in natura, stille of commanditaire vennoten genoemd. De beherende vennoten laten zich in met het beheer. De stille vennoten nemen geen deel aan het beheer. Elke beslissing moet met eenparigheid van stemmen worden genomen, tenzij de overeenkomst bepaalt dat beslissingen bij meerderheid worden genomen.
- Maatschap: de maatschap is een vennootschap met hoofdelijke aansprakelijkheid, waarbij minstens twee personen of rechtspersonen samenwerken. Een maatschap wordt vaak gebruikt voor familiale successieplanning. Die vorm is aantrekkelijk door haar eenvoudige oprichting, maar blijft risicovoller vanwege de persoonlijke en onbeperkte aansprakelijkheid.
Non-profit organisatie
De meest voorkomende verenigingen zijn de volgende:
- Vereniging zonder winstoogmerk (VZW): een vereniging zonder winstoogmerk is een groep natuurlijke personen of rechtspersonen die een belangeloos doel nastreven. De VZW bestaat uit ten minste twee personen.
- Internationale vereniging zonder winstoogmerk (IVZW): de internationale vereniging zonder winstoogmerk is een groepering van natuurlijke personen of rechtspersonen die een belangeloos doel van internationaal nut nastreeft.